Giới thiệu chung
Trong bài học này, GuitarShare sẽ đi sâu vào tìm hiểu âm giai ngũ cung trưởng và thứ. Qua đó, bạn sẽ có thể nắm được:
– Hiểu thang âm ngũ cung là gì?
– Biết các công thức của âm giai thứ và âm giai trưởng
– Sử dụng hệ thống CAGED để xác định các mẫu ngũ cung
– Biết cách áp dụng thang âm ngũ cung
Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải nắm vững với các dấu thăng, dấu thăng và giọng, đồng thời hiểu vai trò của chúng trong các âm giai trưởng và thứ. Nếu bạn vẫn chưa nắm vừng thì hãy đọc lại bài học trước đó trước khi bắt đầu nhé: Dấu Thăng, dấu giáng và Dịch Giọng
Âm Giai Ngũ Cung là gì?
Như bạn có thể biết từ cái tên, âm giai ngũ cung bao gồm năm nốt (“penta” xuất phát từ “pente”, tiếng Hy Lạp có nghĩa là “năm”).
Điều đó có nghĩa là cả âm giai trưởng và âm giai thứ đều là âm giai trưởng và âm giai thứ trừ đi hai nốt. Vì vậy, hãy coi chúng là những phiên bản ‘đơn giản hóa’.
Và cũng giống như âm giai trưởng và âm giai thứ, có những công thức dựa trên các quãng nốt mà bạn có thể sử dụng để tính ra các âm giai trưởng và âm giai thứ trong bất kỳ phím nào.
Công thức của Ngũ Cung âm giai trưởng và thứ
Bạn có nhớ công thức “một một nửa” và ‘một nửa một’ của âm giai trưởng và âm giai thứ không? Bạn cần ghi nhớ những điều này – hoặc nên nắm được tất cả các âm giai trưởng và thứ trước khi giải quyết các âm giai ngũ cung, bởi vì âm giai ngũ cung dựa vào chúng dựa vào chúng. Bạn có thể đọc lại bài học: Âm Giai là gì ? Vị trí Âm giai trưởng và âm giai thứ
Dưới đây là công thức cho các âm giai ngũ cung trưởng (major pentatonic scales) và thứ (minor pentatonic scales). Bậc trong âm giai (Scale Degrees) đề cập đến các nốt của âm giai trưởng.
Ví dụ: nếu bạn đang tìm các nốt của âm giai ngũ cung A, hãy áp dụng công thức tương ứng cho âm giai A trưởng:
Như bạn có thể thấy, ta chỉ lấy nốt đầu tiên, thứ ba, thứ tư, thứ năm và thứ bảy từ âm giai A trưởng. Bạn cũng sẽ nhận thấy rằng ta đã lược bỏ phần thứ ba và thứ bảy khi công thức đến ♭3 và ♭7.
Mặt khác, âm giai ngũ cung trưởng đơn giản hơn. Đơn giản chỉ cần bỏ qua nốt thứ tư và thứ bảy khỏi âm giai trưởng, như sau:
Kết quả là một âm giai A trưởng không có D và G♯.
Việc hiểu các công thức này là rất quan trọng vì chúng cho phép bạn nhanh chóng xác định các nốt đi vào âm giai ngũ cung. Nó cũng giúp bạn hiểu sâu hơn về âm giai thay vì chỉ ghi nhớ các mẫu.
Việc hiểu các công thức này là rất quan trọng vì chúng cho phép bạn nhanh chóng xác định các nốt đi vào âm giai ngũ cung. Nó cũng giúp bạn hiểu sâu hơn về âm giai thay vì chỉ ghi nhớ các mẫu.
Các mẫu ngũ cung
Mặc dù điều quan trọng là phải hiểu các công thức của ngũ cung, nhưng việc học các mẫu ngũ cung cũng có lợi ích của nó. Những mẫu này có thể được liên kết với hệ thống CAGED, chúng cũng khuyến khích bạn khám phá toàn bộ phím đàn.
Để biết hệ thống CAGED hoạt động như thế nào. Ở đây ó đầy đủ các hình dạng hợp âm CAGED (các nốt gốc được biểu thị bằng các chấm trắng):
Hình ảnh bên dưới, mình sẽ chỉ giữ lại các nốt gốc của hợp âm để bạn dễ dàng hình dung:
Và từ những nốt trên, điều thú vị bắt đầu. Dưới đây, mình có các mẫu hình ngũ cung thứ và các quãng cấu thành của chúng, và như bạn có thể thấy, vị trí nốt gốc của chúng khớp với vị trí của các hình CAGED.
Nó cũng giống như vậy với ngũ cung trưởng. Mô hình này khác với mô hình của thang âm ngũ cung thứ, nhưng các vị trí gốc vẫn khớp với các vị trí trong hình CAGED. Nhìn vào các vị trí nốt gốc theo cách này giúp bạn dễ nhớ các mẫu âm giai hơn. Khi bạn biết gốc rễ nằm ở đâu, bạn sẽ dễ dàng nhớ lại các hình dạng hay vị trí hơn.
Học Ngũ Cung bằng mô hình quãng 8 và đường chéo
Mô hình mẫu một quãng tám là một cách khác để học thang âm ngũ cung. Điều quan trọng là vì khi được ghép nối với các mẫu tỷ lệ đường chéo, nó cho phép bạn di chuyển qua phím đàn một cách dễ dàng. Nó cũng sẽ giúp bạn trở nên linh hoạt hơn.
Hình ảnh dưới đây cho thấy một mô hình quãng tám cho thang âm ngũ cung G thứ. (các chấm trắng biểu thị các nốt gốc)
Và mô hình dưới đây là nhiều mẫu quãng tám được liên kết với nhau theo đường chéo – tình cờ tạo thành thang âm ngũ cung.
Tương tự, ở đây chúng ta có mô hình quãng tám cho âm giai ngũ cung trưởng của G:
Và một lần nữa, nhiều ô quãng tám kết hợp với nhau tạo thành một mô hình đường chéo. Khi chuyển sang các dây mỏng hơn, hãy luôn nhớ vị trí của các nốt vị trí gốc.
Tổng kết
Thang âm ngũ cung rất hữu ích vì nó linh hoạt và tương đối dễ học. Áp dụng nó cũng không phải là để ứng dụng ngay. Trong một giọng thứ, sử dụng ngũ cung thứ; trong một giọng trưởng, hãy triển khai ngũ cung trưởng – hoặc thứ tương đối của nó.